İstanbul’un ilk Yer altı / Metro’su 17 Ocak 1875 yılında hizmete girdi. 1871 1876 arasında inşa edilen ve Karaköy (Galata) ile Beyoğlu’yu (Pera) yeraltından birbirine bağlayan toplu taşıma sistemi olan Tünel, İstanbul’un ilk metrosu olma özelliğini taşıyor. 1863’te hizmete giren Londra ile 1868 yılında inşa edilen New York Metrosundan sonra dünyanın en eski üçüncü metrosudur.
17 Ocak 1875 günü Istanbul’un ilk Yeraltı treni/Metrosu hizmete girmişti. Sultan Abdülaziz Han’in saltanatının son yillarında çalısmaya baslayan ve halk dilinde Tünel diye anılan Yeraltı treni on dokuzuncu yüzyıl Istanbul’undan günümüze kadar gelebilen yegâne vesait-i nakliyedir.
Karaköy’le Beyoğlunu birbirine bağlayan ve Fransızlarca “Metro” diye anılan bu vesait-i nakliyeye Türkçe’de Yeraltı treni demek varken Baticiligimiz icabi (!) “Metro” kelimesi aynen alınmış ve Istanbul’un trafik keşmekeşinin halli mevzuunda bu kelime son yıllarda da sik sik tekrarlanır olmuştur.
Henry Gawan adli bir Fransız mühendisi Dogu’ya yaptığı seyahatte -Istanbul’a da uğramış ve o yıllarda “Pera” diye anılan Beyoğlu ile “Galata/Karaköy” arasını en kısa yolla birbirine bağlayan Yüksek Kaldırım’dan her gün pek çok sayıda insanin inip çıktığını görüp o civarda açılacak bir yeraltı yolunda isleyecek trenin büyük bir ihtiyaca cevap vereceğini düşünmüş, tabii bu arada herseyden evvel isin kâr yönünü hesaplamış ve Fransa’ya döner dönmez tanınmış inşaat firmalarıyla temasa geçmiştir.
Fransız firmalarından iltifat göremeyen Henry Gawan, daha sonra Ingilizlere müracaat etmiş ve Istanbul’un ilk yeraltı treni Ingilizlerce inşa olunup, tahminen yüz elli bin Ingiliz lirasına mal olmuştur.
Bes yüz elli metre uzunluğundaki bu yeraltı treni, 1914 yılına kadar Ingilizlerce işletilip bu tarihte bir Osmanlı şirketine devredilmiş, 1939’da ise, IETT eline geçmiştir. Ikinci Dünya Savaşı’nda malzeme yokluğundan çalıştırılamayan yeraltı treni halen faaldir.
İlk yorum yapan olun