Jeoloji Mühendisleri Odası: Sayıştay Raporu Kaygılarımızı Haklı Çıkardı

Jeoloji Mühendisleri Odası :Sayıştay raporu, kaygılarımızı haklı çıkardı.Jeoloji Mühendisleri Odası, Sayıştay raporunun kendilerinin kaygı ve tespitlerini bir kez daha haklı çıkardığını belirtti. Oda, hızlı tren ve 3. Havalimanı gibi projelerde gerekli etüt çalışmalarının yapılmadığını ve kamu kaynaklarının gereksiz biçimde harcandığına dikkat çekti.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB) Jeoloji Mühendisleri Odası, konuyla ilgili yaptığı yazılı açıklama şu şekilde:

“TCDD işletmesinin hızlı tren proje güzergah seçimlerinde jeolojik-jeoteknik etütlerin istenilen nitelikte ve zamanında yapmadığı, bu etütlerin yapılmaması nedeniyle güzergah değişiklikleri, zemin iyileştirilmeleri gibi nedenlerle keşif artışlarına gidildiği, bazı projelerin yaklaşık maliyet bedelleri kadar ödemelerin yapılmış olmasına rağmen tamamlanamadığı gibi bir çok hususun Sayıştayın 2013 yılı raporuna yansıdığı görülmektedir. Odamız, 17 Ağustos 1999 Marmara Depreminin 15. yıl dönümünde basına ve kamuoyuna yaptığı açıklamada TCDD tarafından yapılmakta olan hızlı tren projelerine dikkat çekerek ‘…Yüksek bedeller ödenerek inşa edilen tünel, baraj, hızlı tren ve otoyollar gibi önemli mühendislik yapılarının deprem/afet güvenliği ilgili kurumlarca yeterince irdelenmemekte, jeolojik-jeoteknik araştırmaların yaptırılmaması veya istenilen yeterlilikte olmaması, başta jeoloji mühendisleri olmak üzere ilgili meslek disiplerince değerlendirilmemesi ve denetlenmemesi sonucu karşılaşılan olumsuzluklar yatırım maliyetlerinde önemli artışlara neden olmaya devam etmektedir. Bu konudaki en tipik örnek Hızlı Tren Güzergâhında yaşanılan ‘jeolojik sorunlar’ olmuş, sözleşme bedelinin %40ı kadar iş artışına izin veren Bakanlar Kurulu kararı 29 Mart 2011 tarih ve 27889 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır. KAF gibi en aktif fay bölgesinde yer alan bu yatırım için yeterli Jeolojik-jeoteknik araştırma yapılmamış olması veya siyasi rant beklentileri ile bir an önce hizmete açma hevesleri, ciddi bir ek maliyet oluşturmuş, önemli bir oranda kamu zararının oluşmasına neden olmuştur.’ şeklinde tespitlerde bulunmuştu.

‘PAHALI ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ YERSİZ KAZANÇ ELDE EDİLMESİNE YOL AÇIYOR’

Sayıştayın 2013 TCDD raporu da, odamızın bu saptamalarının ne kadar doğru olduğunu teyit etmiş bulunmaktadır. Görülmektedir ki; son yıllarda ülkenin prestijli(?) projelerinin yer seçimi ve güzergah etütleri kapsamında yapılması gereken jeoloji-jeoteknik araştırmalarının yapılmaması veya istenilen nitelik ve kalitede yapılmaması ve kurumların kendi ihtiyaçları çerçevesinde kurum bünyelerinde oluşturmaları gereken jeoloji-jeoteknik etüt veya araştırma birimlerinin oluşturulmayarak izleme, denetim ve kontrol hizmetlerini gereğince yapamamaları önemli miktarda kamu kaynağının harcanmasına neden olmaktadır. Bu durum aynı zamanda, önemli projelerin taahhüt işini üstelenen bazı kuruluşların da, yer seçim alanları veya geçiş güzergahlarının jeoloji- jeoteknik koşullarını ileri sürerek pahalı çözüm öneri ve yöntemlerini getirmeleri suretiyle de yersiz kazanç elde etmelerine yol açmaktadır.

‘BAKAN LÜTFİ ELVAN, ODAMIZIN TESPİTLERİNİN DOĞRU OLDUĞUNU İTİRAF ETMEK ZORUNDA KALDI’

İstanbul 3. Havalimanı projesinde de benzer durumların söz konusu olduğu Odamızın hazırladığı raporda ortaya konmuş ve bölgenin jeolojik-jeoteknik ve yapısal özellikleri, yapılan tüm bilimsel ve teknik araştırma ve çalışmaların, yapımına başlanan İstanbul 3. Havaalanı yerinin yanlış seçildiğine işaret ettiği, belirtilen riskler ve bu risklere karşı yapılması gereken çalışmaların kamuya milyarlarca dolar ek ekonomik maliyet getireceği ancak sorunlara çözüm üretmeyeceği, milyarlarca dolarlık kaynağın bataklık bir alana havalimanı yapmakla harcanmasının kamusal bir yarar içermediği, ifade edilmişti. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Lütfi Elvan ise bir yandan Odamızı siyaset yapmakla ve jeoloji mühendisliğini, bilimsel ve teknik gelişmeleri bilmemekle itham ederken, öte yandan da odamızın raporunda belirttiği tespitlerin doğru olduğunu itiraf etmek zorunda kalmıştı.

‘SAYIŞTAY, TCDD RAPORUNDA CİDDİ MALİYET ARTIŞLARINI TESPİT ETTİ’

Bugün ülkemizde yapım çalışmaları devam eden yüksek hızlı tren projeleri, bazı karayolu güzergahları, tüneller ve köprüler ile İstanbul 3. Havalimanı projeleri başta olmak üzere; yeterli ve nitelikli jeolojik-jeoteknik etütler yapılmadan güzergah ve yer seçimi yapılan projelerin gerçek bilimsel teknik verilere dayanmaması nedeniyle önemli jeolojik sorunlarla karşılaştığı, bunların aşılması için de ciddi maliyet artışlarına gidildiği tespitini yapan Sayıştayın TCDD raporu, benzer eleştirileri yapan Odamızı suçlayan Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Sayın Elvana bir yönüyle yanıt niteliğinde olmuştur.

‘ÜLKE KAYNAKLARININ GEREKSİZ ŞEKİLDE HARCANMASINA ‘DUR’ DENMELİDİR’

TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası olarak bir kez daha ifade ediyoruz; Ülkemiz insanı, İstanbul 3. Havalimanı inşaatında da aynı kaderi yaşamayı hak etmemektedir. Milyarlarca dolar kamu kaynağı bataklık bir alana gömmek istenmiyorsa bu projeden hemen vazgeçilmelidir. Belediyeler, TCDD, Karayolları Genel Müdürlüğü başta olmak üzere yatırımcı kuruluşların bünyelerinde jeoloji-jeoteknik idari birimleri oluşturulmalı, var olanlarda ise personel sayısı ve niteliği güçlendirilerek her türlü altyapı ve üst yapının yer seçimi ve güzergah etütlerinin inceleme, planlama, yapım, izleme, kontrol ve denetim hizmetleri yürütülmeli, öngörülebilecek jeolojik-jeoteknik gerekçelerle ülke kaynaklarının gereksiz bir şekilde harcanmasına ve talanına dur denmelidir.”